روکش سیم و کابل عایق و غلاف اجزای پلاستیکی و بیرونی کابل هستند که ازهادی محافظت‌می‌کنند. جریان الکتریسیته از داخل هادی می‌گذرد و غلاف بیرونی کابل رامی‌پوشاند تا ازهادی‌های داخل سیم و کابل محافظت کند. در این صورت انتقال برق ایمن‌تر امکان‌پذیر می‌شود.
گروه‌های مختلفی از مواد وجود دارد که برای ساخت روکش سیم و کابل استفاده می‌شود. هر کدام خواص، فواید و کاربردهای متمایز خود را دارند. مواد شیمیایی خالص اغلب برای استفاده به عنوان عایق، (زمانی که عملکرد الکتریکی برتر مورد نیاز است)، ایده آل هستند.
مواد اولیه روکش کابل
بیشتر مواقع از جنس پی وی سی برای ساخت روکش سیم و کابل استفاده می‌شود. پی وی سی حاوی گرانول‌هایی است که در بسته‌بندی‌های ۲۵گرمی ارائه می‌شود، میانگین وزن آن ۵/۱ گرم بر سانتی‌متر مکعب است. پی وی سی علاوه بر سبک بودن، قابلیت انعطاف‌پذیری بالایی دارد و با توجه به طول عمر بالای آن در مصارف ساختمانی بیشترین کاربرد را دارد. مواد اولیه ساخت سیم و کابل برق باید از کیفیت بالایی برخوردار باشد. روکش کابل به عنوان یک عایق پلاستیکی در بیرون کابل طراحی شده و با توجه به اینکه جریان الکتریسیته از داخل هادی عبور می‌کند این روکش به عنوان محافظ عمل می‌کند و مانع نشت جریان الکتریکی خواهد شد.
از این رو انتقال برق با ایمنی بیشتری صورت می‌گیرد. در گذشته از عایق روغنی برای روکش کابل استفاده می‌شد، ولی امروزه پی وی سی باتوجه به قیمت پایین و مقاومت بالای جایگزین عایق روغنی شده و مشابه آن است. برای ساخت روکش کابل از مواد مختلفی استفاده می‌شود که هر کدام فایده و کاربرد خاص خود را دارند. هنگامی که عملکرد الکتریکی بهترمورد نیاز است، مواد شیمیایی که خالص هستند برای استفاده به عنوان عایق گزینه مناسبی به حساب می‌آیند.
علاوه بر پی وی سی مواد اولیه‌ای که در تولید روکش کابل‌های برق به کار می‌برند عبارتند از ترکیبات عایق کاری و روکش PE، ترکیبات ضد شعله عاری از هالوژن HFFR و عایق کاری PE کراس لینکXLPE هستند. موادی مثل PTFE و ۹۰ HFI قادرند تلفات دی الکتریک را کاهش و مقاومت عایق را افزایش می‌دهند. با توجه به اینکه سیم و کابل برق انرژی الکتریکی را به نقاط مختلف منتقل می‌کنند، معمولا کابل برق از مجموعه‌ای از سیم برق که در داخل غلاف قرار دارند ساخته شده است.
روکش سیم برق
سیم برق از فلز هادی (منتقل کننده جریان الکتریکی) و روکش عایق ساخته شده است. روکش سیم برق جهت عایق بودن از جنس پلاستیک ساخته می‌شود. پلاستیک علاوه بر عایق بودن دارای هزینه کم و همیشه در دسترس است. به طور کلی روکش سیم برق از انواع مختلفی ساخته شده از جمله آن‌ها روکش PVC، پلی اتیلن، پلی اورتان، فلوئورو اتیلن و روکش سیلیکونی است که هر کدام ویژگی خاصی دارند. پلیمر از جمله موادی است که در صنعت برق و روکش سیم به کا می‌رود. دو نوع پلیمر وجود دارد که شامل ترموپلاستیک‌ها و ترموست‌ها هستند.
مهم‌ترین ویژگی ترموپلاست‌ها این است که در برابر حرارت نرم می‌شوند. رایج‌ترین پلیمری که در تهیه روکش پلاستیکی سیم برق به کار برده می‌شود و در دسته ترموپلاست‌ها قرار دارد، پلی‌وینیل کلراید یا PVC نام دارد. معمولا در امور پرکاربرد و کم ولتاژ مانند سیم‌کشی ساختمان و خودرو از روکش‌هایی که از جنس PVC ساخته شده، استفاده می‌گردد. این روکش‌ها برای کابل‌های دارای فشار قوی و متوسط مناسب نیستند. روکش دیگری که در سیم برق به کار برده می‌شود، پلی اتیلن است. پلی اتیلن‌ها نوعی پلیمر نیمه کریستالی هستند که در انواع مختلفی مثل پلی اتیلن اسفنجی و پلی اتیلن با وزن مخصوص بالا، متوسط و پایین تولید و عرضه می‌شوند. کاربرد پلی اتیلن با وزن مخصوص متوسط یا بالا در کابل مخابراتی است. روکش کابل‌های کواکسیال از پلی اتیلن اسفنجی بوده و ماهیت این ماده به دلیل قیمت پایین، مقاوم بودن در مقابل ضربه و مقاومت شیمیایی بالای آن است.
ویژگی دیگر آن این است تنها در مقابل حرارت و اشعه UV اکسید می‌شود. روکش سیلیکونی قوی‌ترین نوع روکش نسوز است که در دستگاه‌های حرارتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. روکش پلی‌تترا فلوئورو اتیلن در ساختار خود دارای دو اتم کربن است که هر کدام با دو اتم فلوئور پیوند خورده که در صنعت شیمیایی، متالوژی و برق بیشترین کاربرد را دارند.
کاربرد روکش سیم و کابل
روکش سیم و کابل کاربردهای مختلفی دارند و از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
🔶 افزایش طول عمر سیم و کابل: افزایش طول و عمر سیم و کابل با داشتن روکش مقاوم امکان‌پذیر است، چرا که از خوردگی توسط جوندگان و ساییدگی در شرایط مختلف جلوگیری‌می‌کند.
🔶 عدم نفوذپذیری: در مواردی که هم مقاومت مکانیکی و هم مقاومت در برابر رطوبت مورد نیاز است، می‌توان از ترکیبی از غلاف سرب و زره استفاده کرد. کانال‌های زیرزمینی و مک‌آن‌های مرطوب، مناطقی هستند که در آن‌ها از کابل‌های سربی استفاده می‌شود.
🔶انعطاف‌پذیری بالا: یکی دیگر از کاربردهای روکش سیم و کابل قابلیت خم خوردن در زوایا و گوشه‌های تیز است. این قابلیت تحت عنوان انعطاف‌پذیری خوانده می‌شود و باعث می‌شود هنگام خم خوردن سیم و کابل، هادی مس یا آلومینیومی پاره نشود.
انواع روکش‌های سیم و کابل
انتخاب مواد مورد استفاده برای عایق و روکش می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر عملکرد کلی کابل داشته باشد و عوامل کلیدی بسیاری وجود دارد که باید هنگام انتخاب روکش مناسب برای کاربرد کابل در نظر بگیرید که شامل موارد زیر است:
💠 آیا الزامات خاصی در مورد عملکرد الکتریکی دارید؟
💠 نیاز به عملکرد مکانیکی – مقاومت در برابر سایش، دوام و انعطاف‌پذیری چگونه است؟
💠 آیا کابل در معرض مواد شیمیایی یا تشعشعات تهاجمی قرارمی‌گیرد؟
💠 آیا این ماده نیاز به جلوگیری از انتشار آتش، دود و بخارات سمی یا خورنده دارد (آیا به مواد بدون‌هالوژن نیاز است؟)
💠 آیا نیاز به مقاومت در برابر آب وجود دارد؟
💠 آیا برنامه در معرض ازن یا نور خورشید قرارمی‌گیرد؟
💠 آیا کابل در دماهای شدید کارمی‌کند به طوری که خواص حرارتی، دمای ذوب و پیری حرارتی مهم هستند؟
موادی مانند PTFE و HFI ۹۰ مقاومت عایق بالایی و تلفات دی الکتریک کم را ارائه می‌دهند. برای پوشش، محیط بیرونی و نیاز به مقاومت در برابر آتش عوامل کلیدی هستند. به جدول زیر دقت کنید:
ممنون که ما را تا پایان این مقاله همراهی نمودید؛ نظرات و سؤالات خود را در رابطه با مقاله «روکش سیم و کابل» برای آقای برق کامنت کنید.
بروزرسانی در تاریخ 1401/10/11
