کابل قدرت نوعی کابل برق بوده و این کابل شامل یک یا چند هادی الکتریکی می‌شود که به‌طور معمول با استفاده از یک غلاف به‌صورت مجموعه‌ای کلی نگه داشته شده‌اند و کابل قدرت جهت منتقل نمودن نیروی الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. کابل‌های برق می‌توانند به شکل سیم‌کشی دائمی داخل ساختمان نصب گردند، درون زمین دفن شوند یا از به‌صورت هوایی مورد استفاده قرار گیرند، در واقع به کابل مورد استفاده جهت توزیع یا منتقل نمودن برق کابل قدرت می‌گویند.
کابل قدرت به‌اصطلاح همان کابل فشارقوی یا کابل ولتاژ بالا بوده و با این نام‌ها نیز در بازار شناخته می‌شود. استفاده از این نوع کابل برق اغلب در تابلو توزیع برق، نیروگاه تولید برق، کنتور برق خانگی، روشنایی‌های خیابان و… رواج داشته و احتمالاً در این فضاها کابل قدرت را مشاهده کرده‌اید.
همان‌گونه که از نام این کابل‌ها نیز قابل برداشت است از کابل قدرت یا همان کابل فشارقوی جهت منتقل نمودن برق قدرت در ولتاژهای فوق‌العاده زیاده استفاده شده و به علت همین کاربرد مهم، بسیار کارآمد و پراستفاده بوده و در بازار تجهیزات برقی جزو کابل‌های بسیار پرفروش است.
کاربرد کابل قدرت
درحالی‌که وجود تغییرات ناگهانی بار می‌تواند به بسیاری از انواع کابل‌های برق آسیب رسانده و با معیوب ساختن ساختار داخلی‌شان آن‌ها را از کار بیندازد؛ انواع نمونه‌های کابل قدرت این قابلیت را دارند تا در این شرایط، بدون هیچ مشکل و اختلالی فعالیت کرده و بسیار کارآمد باشند و به همین خاطر است که موارد استفاده از کابل‌های قدرت اغلب به شبکه‌های انرژی مربوط بوده و جهت توزیع برق و تأمین برق موردنیاز ساختمان‌های مسکونی و صنعتی ساخته شده‌اند.
البته لازم به ذکر است در ساختمان بسیاری از تأسیسات مسکونی و صنعتی نیز استفاده از انواع مختلف کابل قدرت بسیار رایج است. نکته جالب‌توجه کابل قدرت این است که همراه با سطح مقطع بالا انعطاف‌پذیری مناسبی داشته و سطح مقطع زیاد، مانع قابلیت انعطاف این نوع کابل نشده است که به همین دلیل از کابل قدرت در اتصالات متحرک نیز استفاده می‌شود؛ همچنین درصورتی‌که این نوع کابل دارای زره و آرمورد باشد باعث می‌شود تا مقاومت این نوع کابل تا چند برابر حد معمول افزایش یافته و در فضاهایی با اشاره‌ای مکانیکی بالا نیز قابل بهره‌گیری باشد که امری بسیار حائز اهمیت است.
کابل قدرت جهت انتقال ولتاژهای بسیار بالا در فضاهایی نظیر دریا، نزدیکی میدان هوایی و… که امکان بهره‌گیری از خطوط هوایی وجود ندارد نیز بسیار مناسب است و مورد استفاده وسیع قرار می‌گیرد.
انواع کابل قدرت
کابل قدرت دارای انواع و دسته‌بندی‌های گوناگونی می‌باشد که توسط برندها و شرکت‌های مختلفی نظیر سیم و کابل خراسان، سیم و کابل کسری و سیم و کابل زاگرس تولید و عرضه می‌شود. هرکدام از این دسته‌بندی‌ها بر اساس یک نوع ویژگی خاص یا کاربرد خاص انواع این کابل‌ها است. چند مدل از دسته‌بندی‌های رایج انواع کابل قدرت به شرح زیر است.
دسته بندی از لحاظ نوع عملکرد و کاربرد:
🔶 کابل هوایی
🔶 کابل زمینی
🔶 کابل ساختمانی
تقسیم‌بندی کابل قدرت بر اساس ساختمان یا ساختار داخلی آن:
💠 کابل پروتودور
💠 کابل دارای عایق پلاستیکی
💠 کابل دارای عایق کاغذی
💠 کابل دارای غلاف سربی
💠 کابل دارای عایق آلومینیوم
تقسیم بندی کابل قدرت بر اساس میزان ولتاژ آن:
🟡 کابل فوق فشارقوی
🟡 کابل فشارقوی
🟡 کابل فشار متوسط
🟡 کابل فشار ضعیف
دسته‌بندی کابل قدرت بر اساس تعداد رشته:
کابل قدرت از لحاظ تعداد رشته به دسته‌های گوناگونی تقسیم‌بندی شده که ممکن است نوع هادی آن‌ها متفاوت بوده و از دو فلز آلومینیوم و یا مس باشد.
🔴 کابل قدرت تک رشته
🔴 کابل قدرت دو رشته
🔴 کابل قدرت سه رشته
🔴 کابل قدرت چهار رشته
🔴 کابل قدرت پنج رشته
ساختار کابل قدرت
کابل قدرت به صورت کلی شامل سه بخش اصلی می‌شود: هادی، دی الکتریک و غلاف
هادی در کابل مسیر هدایت جریان بوده و جریان برق از این قسمت عبور می‌کند. عایق یا دی الکتریک با مقاومت و نفوذ ناپذیری در برابر جریان، بخش هادی از سایر بخش‌ها و اشیا جداسازی خواهد کرد. غلاف باعث ممانعت از ورود رطوبت شده و کابل را در مقابل عوامل خارجی مثل آسیب شیمیایی یا الکتروشیمیایی، آتش سوزی و سایر موارد مشابه حافظت می‌نماید. در ادامه به شرح کامل بخش‌های اصلی کابل قدرت می‌پردازیم.
✅ هادی: از جنس مس یا آلومینیوم بوده که هر دو رسانایی الکتریکی بالایی دارند. برای ساخت کابل از تعدادی سیم در کنار یکدیگر استفاده می‌شود که برای کابل‌های قدرتی که در ساختار خود دارای بیشتر از سه سیم هستند، کابل در اطراف سه سیم مرکزی مرتب شده است.
✅ گرافیت روی هادی کابل: این بخش با حفظ گپ هوایی در زیر عایق سبب می‌شود به یکنواخت‌سازی میدان‌ها در طول کابل کمک شود.
✅ عایق کابل: روی بدنه عایق ولتاژی وجود نداشته و صفر است. عایق کابل قدرت می‌تواند از PVC ،PE یا XLPE باشد. مقاومت دمایی هر یک از این عایق‌ها با یکدیگر متفاوت است.
✅ نیمه‌هادی قرارگرفته روی عایق (به‌طورمعمول عایق XLPE): این بخش از کابل نیز وظیفه دارد تا به یکنواخت‌سازی میدان‌های الکتریکی در سراسر کابل کمک کند. شیلد کابل روی این بخش قرار می‌گیرد.
✅ شیلد کابل: شیلدها یا به شکل سیمی، نواری یا ترکیبی از هر دو نوع هستند که جنس مسی یا آلومینیوم دارند.
✅ آرمور کابل: آرمور در مقابل تنش‌های مکانیکی ناگهانی از کابل محافظت می‌کند.
✅ عایق نهایی کابل: بسته به نوع طراحی کابل و ولتاژ آن، این بخش ممکن است جنس‌های گوناگونی نظیر PE ،PV HDPE داشته باشد.
موارد استفاده کابل قدرت
کابل قدرت یکی از آن دسته کابل‌هایی می‌باشد که در اغلب صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ به دلیل همین کاربرد وسیع بسیاری از شرکت‌های تولید کننده سیم کابل در کشور به تولید کابل قدرت می‌پردازند که از بهترین آن‌ها می‌توان به برندهای سیم و کابل خراسان، زاگرس و کسری اشاره داشت.
از این نوع کابل به‌طورکلی در داخل لوله استفاده می‌شود اما حتی درصورتی‌که امکان قرار دادن این کابل داخل لوله نباشد نیز می‌توان از آن در زیر خاک استفاده کرد و وجود خطرات مکانیکی نیز مشکلی برای کابل قدرت به وجود نخواهد آورد، چراکه کابل قدرت در صورت وجود فشار مکانیکی، با بهره‌گیری از زره (جنس مفتولی دارد) یا نوار محافظت می‌شود. به‌طورکلی کاربرد اصلی کابل قدرت توزیع و انتقال انرژی برق می‌باشد و در انواع اماکن و تأسیسات مسکونی و حتی در خارج از این تأسیسات و زیر خاک یا در هوا نیز بسیار کاربردی و کارآمد است.
از کابل قدرت در سینی‌ها و اتصالات متحرک نیز استفاده می‌شود؛ همچنین کابل قدرت معمولاً مقاومت دمایی بسیار بالایی داشته و در مکان‌هایی که دمای بالایی دارند به‌صورت گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
عایق بندی کابل قدرت
همان‌طور که گفته شد عایق کابل قدرت معمولاً می‌تواند سه نوع باشد:
◀️ PET
◀️ XLPE
◀️ PVC
در اغلب موارد عایق کابل قدرت از جنس PVC یا XLPE است، لایه عایق نارسانا است و مانع عبور جریان می‌شود که امری بسیار مفید و حیاتی برای کابل قدرت است و می‌تواند از نشت جریان جلوگیری کند؛ به‌خصوص که در بعضی موارد کابل قدرت داخل زمین نصب می‌شود و ممکن جریان برق که در کابل جاری است به زمین نشت کند.
در بیشتر موارد کابل قدرت دارای دو عایق است که یکی قبل از بخش نیمه‌هادی و دیگری بعد از این بخش قرار دارد و به‌خوبی باعث عایق بندی کابل می‌شوند، چراکه به توجه به اینکه ولتاژهای عبوری از این کابل‌ها بسیار بالا است لازم است تا عایق‌بندی خوبی داشته باشند. هر دو نوع عایق PVC و XLPE بسیار رایج و پراستفاده هستند و جهت سیم کشی لوازم خانگی و منازل و. . . پرکاربرد هستند. عایق XLPE مقاومت دمایی بالاتری نسبت به PVC دارد. البته هر دو نوع این عایق‌ها نسوز به‌حساب می‌آیند. ممنون که ما را تا پایان این مقاله همراهی نمودید؛ نظرات و سؤالات خود را در رابطه با مقاله «کابل قدرت» برای آقای برق کامنت کنید.
