سیم ارت چیست؟
tavakol
سیم ارت چیست؟ به‌صورت کلی یک هادی محافظی است اکثراً برای جلوگیری از جریان و شوک‌های برقی یا آتش سوزی در دستگاه استفاده شده است. سیم ارت در بعضی از کشورهای جهان به اسم (سیم اتصال به زمین) نیز معرفی شده و منبع تغذیه ترانسفورماتور در بیشتر ساختمان‌ها به‌صورت فاز تقسیم‌بندی خواهد شد. سیم‌های ارت در کلیه‌ی وسایل و دستگاه‌های برقی (از وسایل برقی کوچک تا دستگاه‌های بزرگ) وجود دارند؛ سیم‌های ارت همچنین به شکل‌های ثابت و منعطف هستند و این نوع از سیم‌ها سبب تأمین شدن جریان برقی یا الکتریسیته اغلب لوازم فلزی می‌شوند و افزون بر فاز و نول، شامل هادی‌های زمینی نیز هستند.
سیم‌های ارت در درون لوازم و وسایل برقی، به بدنه خارجی دستگاه وصل می‌شود و اتصال سیم‌های ارت ممکن است با بهره‌گیری از پیچ و مهره‌ها و یا ترمینال‌های سوکتی صورت بگیرند. لوازم و تجهیزات ثابت (به‌عنوان نمونه اجاقک‌های برقی و لوازم برقی آشپزخانه) که استفاده از آن ساده و قابل‌لمس است، باید به زمین متصل شده و برای استفاده از آن‌ها سیم‌های ارت راه‌اندازی شوند. در صورت به وجود آمدن مشکل یا خطا در این نوع از سیم‌ها، سیم ارت باید به‌عنوان بای پس جریان عمل کند. سیم کشی اکثر لوازم و دستگاه‌های برقی و الکترونیکی به‌صورت کلی از سه نوع سیم ارت، سیم فاز، سیم نول تشکیل می‌شود.
سیم فاز نیز همان سیم اصلی حامل برق بوده که در صورت لمس یا تماس افراد با آن، افراد دچار برق‌گرفتگی می‌شوند. سیم‌های ارت مانند سیم‌های نول حامل جریان‌های برقی و الکترونیکی نیستند. افراد برای خرید سیم‌های ارت می‌توانند از نمایندگی‌های سیم و کابل کسری، سیم و کابل خراسان، سیم و کابل پرتو، سیم و کابل زاگرس و… سیم ارت موردنظر خود را تهیه کنند.
کاربرد سیم ارت
تعداد زیادی از وسایل الکتریکی ممکن است به دلایلی مثل پاره شدن سیم‌کشی‌های داخلی، فرسودگی سیم‌ها، سوختن بخشی از سیم‌کشی‌ها، عدم روکش در سیم‌ها، رطوبت زیاد و… سبب اتصال جریان الکتریکی به بدنه اصلی وسایل شوند و در صورت برخورد یا لمس افراد با این وسایل، باعث برق‌گرفتگی آنان می‌شود. باتوجه به مطلب فوق، سیم‌های ارت به‌صورت کلی سبب جلوگیری از برق‌گرفتگی، اتصالات، آتش‌سوزی و… شده و جریان‌های برقی را نیز به سطح زمین منتقل می‌کند.
در کلیه لوازم و وسایل الکتریکی و برقی مثل کولر، یخچال، لباس شویی، چرخ‌گوشت و… می‌توان از سیم‌های ارت به عنوان محافظ وسایل استفاده کرده و همچنین در بیشتر مکان‌هایی مانند کارخانه‌ها، پالایشگاه‌ها و تانکرهای حمل سوخت، از سیم ارت به‌عنوان انتقال دهنده‌ی جریان برق ساکن به بیرون و برای جلوگیری از آتش‌سوزی گسترده و یا انفجار مهیب استفاده کرد. از عمده‌ترین کاربرد و ویژگی‌های سیم ارت نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- افزایش ضریب ایمنی و مراقبت دستگاه‌ها و افراد
۲- جلوگیری از زیادشدن بی‌رویه جریان الکتریسیته ساکن در وسایل برقی
۳- حفاظت از افراد در مقابل اکثر آتش سوزی‌ها و برق گرفتگی‌ها
۴- جلوگیری از صدمه دیدن عایق‌های مدار با توجه به افزایش میزان ولتاژ آن
انواع سیم ارت
سیم‌های ارت به‌صورت کلی شامل ۳ گروه TN System، TT System و IT System هستند و هر یک از گروه‌های سیم‌های ارت دارای عملکرد و کارایی مشابه به هم هستند، اما روش و شیوه‌ی راه اندازی و نصب سیم ارت با یکدیگر متفاوت است.
۱- سیم ارت TN System: در این نوع از سیم‌های ارت، زمین به‌عنوان مرکز اتصال سیم نول تعیین شده و بدنه اصلی وسیله‌ها یا دستگاه‌های برقی و یا بخش‌های رسانای آن به این مرکز وصل می‌شوند. سیم‌های ارت در کل با توجه به نوع وصل شدن به دستگاه به سه زیر مجموعه‌ی اصلی TN-C و TN-S و TN-C-S طبقه‌بندی می‌شوند.
۲- سیم ارت TT System: در این گروه از سیم‌های ارت نقطه خنثی به‌وسیله‌ی بدنه رسانای وسیله و یا مقاومت دستگاه به زمین وصل می‌شود. این نوع از سیم‌ها بیشتر در لوازم محافظتی تفاضلی و یا وسایل دارای اضافه جریان کاربرد دارند.
۳- سیم ارت IT System: در این نوع از سیم‌های ارت هیچ اتصالی میان قسمت‌های دارای جریان و بخش‌های رسانا با سطح زمین نبوده و یا درصورتی‌که این بخش‌ها به سطح زمین وصل شده باشند، از مقاومت حدود ۱۰۰۰ اهم برخوردار هستند.
انواع سیم ارت بر اساس نوع جنس به‌کار رفته
انواع مختلف سیم ارت باتوجه به جنس مصرف شده در این سیم‌ها به‌صورت زیر است:
💠 مس‌های برهنه: یکی از رایج‌ترین و محبوب‌ترین نوع‌های سیم مسی بوده و همچنین به‌عنوان یکی از انواع سیم‌های ارت، برای وصل شدن به سطح زمین استفاده می‌شوند؛ این نوع از سیم‌های ارت اکثراً در منازل استفاده می‌شود و مس‌های برهنه به‌عنوان پایه‌های بیشتر نوع‌های سیم و کابل نیز کاربرد دارند.
💠 سیم سبز Green ۶ THHN: سیم سبز از انواع گروه سیم ارت مسی بوده و برای ارتینگ در محیط‌های باز استفاده می‌شود. این نوع سیم همان‌طور که از نامش مشخص بوده، دارای رنگ سبز است. رنگ سبز در این سیم مشخص‌کننده‌ی این است که سیم اتصال به زمین در محیط باز است. این نوع از سیم‌های ارت با پایه‌های خاص مسی عایق‌بندی می‌شود.
💠 سیم ارت خشک: یکی از نوع‌های سیم ارت، سیم ارت مفتولی بوده و این سیم‌ها اساساً به‌صورت یک سیم مسی یک‌رشته یا چند رشته تشکیل می‌شوند و به سیم‌های ارت خشک نیز معروف می‌باشند. سیم‌های ارت خشک بیشتر در مکان‌های صنعتی و همچنین تابلو برق‌ها کاربرد دارند؛ جنس هادی این نوع از سیم از فلز مس با درصد خلوص زیاد و با عایقی از جنس پی وی سی خواهد بود.
رنگ‌بندی سیم ارت
سیم‌های ارت به‌صورت کلی در انواع مختلف رنگ‌ها و طرح‌ها در بازار موجود هستند و در توزیع کردن رنگ سیم‌های ارت برای رشته‌های رنگی سبز و زرد باید یکی از این رنگ‌ها حداقل ۴۰ درصد و دیگری حداکثر ۶۰ درصد از سطح رشته سیم و همچنین رنگ سایر سطح‌ها را نیز بپوشاند. در کابل‌ها یا سیم‌های ارت بیشتر از رنگ‌های سبز و زرد استفاده می‌شود و رنگ‌های زرد و سبز این سیم‌ها اساساً به‌منظور تشخیص و شناسایی رشته‌هایی از سیم می‌باشند. از این نوع سیم‌ها (سیم‌های ارت دارای رنگ سبز و زرد) بیشتر به‌عنوان اتصال به سطح زمین و یا تدابیر محافظتی استفاده می‌شود.
در سیم ارت، رنگ آبی در کل برای معرفی کردن رشته‌ی سیم نول در نظر گرفته شده است و چنانچه سیم نول اصلاً وجود نداشته باشد، در این صورت رنگ آبی را می‌توان برای تعیین کردن هر رشته‌ای از سیم یا کابل به غیر از رشته‌های خاص اتصال زمین معرفی کرد.
جنس بیشتر سیم‌های ارت موجود در بازار اساساً از فلزات مس و آلومینیوم تشکیل شده و بیشتر افراد از سیم‌های ارت مسی استفاده می‌کنند؛ زیرا نوع مسی این سیم‌ها از مقاومت و پایداری بسیار زیادی در برابر انواع گوناگون ضربه‌ها، قطع شدن و زنگ زدگی‌ها برخوردار است. رنگ سیم‌های ارت نوع مسی نیز به رنگ مس بوده و قیمت نوع مسی سیم ارت در مقایسه با نوع آلومینیومی این سیم مقرون به صرفه‌تر است. ممنون که ما را تا پایان این مقاله همراهی نمودید؛ نظرات و سؤالات خود را در رابطه با مقاله «سیم ارت چیست؟» برای آقای برق کامنت کنید.
نوشته شده در تاریخ ۱۴ دی ۱۴۰۰